Svetski dan zemljišta 2018 – Razvijajmo Nacionalno partnerstvo za zemljište

Agencija za zaštitu životne sredine, Program Ujedinjenih nacija za životnu sredinu (UN Environment) i regionalna nevladina mreža FEA – inicijativa za šumarstvo i životnu sredinu obeležili su Svetski dan zemljišta skupom „Razvijajmo Nacionalno partnerstvo za zemljište“.

Na skupu su predstavljeni postignuti rezultati u oblasti istraživanja, zaštite i prevencije degradacije zemljišta, a pre svega novi Izveštaj o stanju zemljišta za 2016-2017. godinu koji identifikuje potencijalne izvore zagađenja, kojih ima na 709 lokacija, kao jedan od glavnih faktora degradacije zemljišta, smanjenje organske materije, dok erozija pogađa 80% poljoprivrednog zemljišta; veliki problem predstavljaju i klizišta zastupljena na 25-30% teritorije zemlje. Predstavljen je i Vodič i prateća brošura za održivo upravljanje zemljištem namenjen lokalnim samoupravama u Srbiji, Publikacija o stanju kontaminiranih lokacija u Republici Srbiji, kao i internet prezentacija posvećena temi (www.degradacijazemljista.sepa.gov.rs). U duhu partnerstva i jačanja saradnje između različitih aktera, predstavljene su i aktivnosti i inicijative koje preduzimaju partneri i druge zainteresovane strane na temu zaštite zemljišta.

„S obzirom na važnu ulogu koju zemljište ima za očuvanje zdravlja ljudi i očuvanje životne sredine, stavljanje njegove zaštite na političku scenu je osnovno kako bi se garantovala dostupnost ovog resursa u budućnosti“, zaključeno je na skupu. Veliki napor su napravile naučna zajednica, organizacije civilnog društva i donosioci politika u uključivanje zaštite zemljišta u jedan od najvažnijih pravnih okvira za razvoj u narednim decenijama, u ciljeve održivog razvoja koje je usvojila Generalna skupština Ujedinjenih nacija u septembru 2015. godine. Cilj 15 odnosi se na život na zemlji: Održivo upravljati šumama, suzbiti dezertifikaciju, zaustaviti i preokrenuti degradaciju zemljišta i sprečiti uništavanje biodiverziteta.

O važnosti zaštite zemljišta kao posebne oblasti svedoči i činjenica da se jedna od rezolucija usvojenih na poslednjoj Skupštini Programa za životnu sredinu Ujedinjenih nacija (UNEA 3) 2017. godine odnosi upravo na ovu temu (Upravljanje zagađenjem zemljišta u cilju postizanja održivog razvoja).

Кljučne poruke iz Izveštaja o stanju zemljišta:

Na teritoriji Republike Srbije registrovano je ukupno 709 lokacija koje predstavljaju potencijalni izvor zagađenja. Od ovog broja, najviše lokaliteta se nalazi u kategoriji potencijalno kontaminiranih i zahteva dodatna istraživanja. Na kvalitet zemljišta utiče nekontrolisano i neadekvatno odlaganje otpada i zagađenje u okviru industrijskih kompleksa.
Erozija zemljišta jedan je od glavnih procesa degradacije zemljišta u Republici Srbiji i uzrok pogoršanja kvaliteta zemljišta. Procenjuje se da erozija zemljišta različitog stepena pogađa oko 80% poljoprivrednog zemljišta.
Na području Republike Srbije evidentirana su 2228 klizišta na teritoriji 26 opština. Procesi nestabilnosti terena sa pojavama klizišta, odrona, tecišta i dr. različitih dimenzija i aktivnosti, zastupljeni su na oko 25-30 % teritorije Republike Srbije.
U centralnim i brdsko-planinskim oblastima preovlađuje vodna erozija, dok u Vojvodini na severu Srbije preovlađuje eolska erozija, koja utiče na oko 85% poljoprivrednog zemljišta. Pojedini delovi teritorije ugroženi su pojavom klizišta.
Stanje organske materije u poljoprivrednom zemljištu je u kategoriji niskog sadržaja, sa tendencijom smanjenja, što zahteva hitne mere.

O Svetskom danu zemljišta:

Svetski dan zemljišta obeležava se svake godine 5. decembra sa ciljem podizanja pažnje na važnost zdravog zemljišta i promovisanje održivog upravljanja zemljišnim resursima. Ovogodišnji Svetski dan zemljišta obeležava se pod sloganom “Be the Solution to Soil Pollution – STOP SOIL POLLUTION”.